Ateş, radyasyon, kızgın cisim vb. çeşitli fiziksel ve yakıcı kimyasal etkenlere maruz kalma sonucu oluşan doku bozulmasına yanık denir.
1.Derece yanıklar:
1- Derinin yüzeyinde, kızarıklık (pembe, kırmızı arası renk) şeklinde görülen doku hasarı vardır.
2- Ağrı vericidir.
3- Yanan bölgede hafif şişlik vardır.
4- Genelde 48 saat içinde kendiliğinden iyileşir
2.Derece yanıklar:
1- Derinin 1. ve 2. tabakası etkilenmiştir.
2- En belirgin özelliği deride içi su dolu kabarcıklar ( bül ) oluşmasıdır.
3- Çok ağrılıdır.
3.Derece yanıklar:
1- Derinin tüm tabakaları etkilenir.
2- Kaslar, sinirler, damarlar etkilenebilir.
3- Yanık bölgede beyaz kuru yaradan, siyah renge kadar aşamaları vardır.
4- Ağrısızdır, çünkü bütün sinirler zarar görmüştür.
Yanığın vücutta oluşturduğu olumsuz etkileri:
1- Derinliğine, yaygınlığına ve oluştuğu bölgeye bağlı olarak, organ ve sistemlerde işleyiş bozukluğuna yol açar.
2- Ağrı ve sıvı kaybına bağlı olarak şok meydana gelir.
3- Hasta ya da yaralının kendi vücudunda bulunan mikrop ve toksinlerle enfeksiyon riski oluşur.
Isı ile oluşan yanıklarda ilk yardım:
1- Kişi hala yanıyorsa, paniğe engel olunur, koşması engellenir.
2- Hasta ya da yaralı ıslak battaniye vb. ile sarılır ya da yuvarlanması sağlanarak yanma durdurulmaya çalışılır.
3- Hasta ya da yaralının hava yolu açıklığı ve solunumu değerlendirilir.
4- Yanık çok yaygın değilse yanan bölge en az 20 dk. tazyiksiz ve bol soğuk su altında tutulur.
5- Şişlik oluşabileceğinden saat, yüzük, bilezik vb. takılar çıkarılır.
6- Yanan bölgedeki giysiler çıkarılır (giysi yanan bölgeye yapışmışsa etrafından kesilerek çıkarılması gerekir).
7- Yanan bölge sabunlu su ile dikkatlice temizlenir.
8- Su toplayan yerler patlatılmaz.
9- Yanan bölgelere (el, ayak gibi) birlikte bandaj yapılmaz.
10- Yanık üzeri temiz ve nemli bezle örtülür, yanık üzerine hiçbir madde sürülmez.
11- Hasta ya da yaralı battaniye vb. ile örtülür.
12- Yanan vücut bölgesi geniş ve sağlık kurumu uzaksa, kusma yoksa, bilinci açıksa; sıvı kaybını gidermek amacıyla hasta ya da yaralıya hazırlanan sıvı (1 lt. su+ 1 çay kaşığı karbonat + 1 çay kaşığı tuz), maden suyu vb. içirilir.
13- Tıbbi yardım istenir ( 112 ).
Kimyasal yanıklarda ilk yardım:
1- Yanan bölgedeki giysiler çıkarılarak, kimyasal maddenin deriyle teması kesilir.
2- Yanan bölge bol, tazyiksiz akan suyla, en az 20-25 dk. yıkanır.
3- Hasta ya da yaralı battaniye vb. ile örtülür.
4- Tıbbi yardım istenir ( 112 ).
Elektrik yanıklarında ilk yardım:
1- Olabildiğince soğukkanlı ve sakin olunur.
2- Hasta ya da yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilir.
3- Akımı kesme imkânı yoksa yalıtkan bir maddeyle (tahta, plastik) kişinin elektrikle teması engellenir.
4- Hasta ya da yaralının solunum yolu açıklığı ve solunumu değerlendirilmelidir.
5- Hasta ya da yaralı kımıldatılmamalıdır.
6- Hasar gören vücut bölgesi örtülür.
7- Hasta ya da yaralının bilinci açık ve kendini iyi hissediyorsa dahi tıbbi yardım istenir.
Sıcak çarpmasında ilk yardım:
1- Hasta serin ve havadar bir yere alınır.
2- Hastanın giysileri çıkarılır.
3- Hasta sırt üstü yatırılarak, kol ve bacaklar yükseltilir.
4- Bulantı yoksa ve bilinci açıksa; su ve tuz kaybını gidermek için hastaya su, tuz, karbonatla hazırlanan sıvı ya da maden suyu içirilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder